Bauma in teken van de emissievrije bouwplaats

Wegblijvers hadden ongelijk op ‘s werelds grootste materieelvakbeurs

De driejaarlijkse materieelvakbeurs Bauma werd dit keer niet zoals gebruikelijk in april gehouden, maar vanwege Corona pas eind oktober. Na het extra lange wachten vonden de ruim 3100 exposanten van over de gehele wereld het echt spannend om hun noviteiten te presenteren. Niet zonder reden: de meeste noviteiten hadden vooral betrekking op elektrificatie van het machinepark. Echt nieuw daarbij is, dat nu ook meerdere grote machines met een Zero Emissie aandrijving verkrijgbaar zijn.

Bauma 2022 was zoals gebruikelijk weer geheel uitverkocht en het totale expositieoppervlak van hallen en buitenterrein besloeg maar liefst ongeveer 85 voetbalvelden. Het aantal bezoekers was iets minder dan in 2019 omdat, zoals viel te verwachten, de Russische en Chinese delegaties het grotendeels lieten afweten. Dat gold overigens ook voor sommige zeer bekende merken. 

Het was een veel gestelde vraag: komt Caterpillar nu wel of niet naar de Bauma. Het antwoord was verrassend tweeledig: nee, Caterpillar kwam niet. Ja, alle machines van Caterpillar waren gewoon te zien, want ze werden uitbundig tentoongesteld door Zeppelin Baumaschinen, de dealer van Caterpillar in Duitsland. Ook Volvo Construction Equipment, Caterpillar, JCB, JLG Industries, Metso Outotec en CNH Industrial, bekend van merken zoals Case en New Holland, lieten deze editie verstek gaan, vaak omdat ze andere manieren hebben gevonden om met hun klanten contact te houden.

Opmerkelijk genoeg waren er ook merken die juist groter dan ooit uitpakten. Zo breidde Liebherr uit van 60 naar 70 expositieplekken en was de stand van het Japanse Tadano ‘groter dan ooit’ dankzij de overname in 2019 van de Demag mobiele kraanactiviteiten van Terex. De Duitse bekistings- en steigerspecialist Peri spande de kroon door een volledige beurshal van 4200 vierkante meter af te huren, enerzijds voor allerlei live-demonstraties, anderzijds voor gezellige feestavonden.

De vraag naar bouwplaatsen met nul uitstoot heeft een enorme innovatie teweeggebracht, zoveel werd op Bauma wel duidelijk. Die innovatie betreft in eerste instantie elektrische machines. Wat meteen opvalt is dat het steeds vaker ook gaat over de grotere machines en dan niet omgebouwd, maar rechtstreeks vanaf de fabriek. Dat begint bij middelgrote graafmachines en wielladers en loopt tot aan imposante hijskranen, boorinstallaties, overslagkranen en dergelijke. Het is een welgekomen en spannende ontwikkeling na de stroom elektrische minigravers en compacte laders van de afgelopen jaren.

Ook in de recyclingsector zien we steeds meer (deels) elektrisch aangedreven machines. Zo ontwikkelde Sennebogen samen met projectpartner Cronimet de 30-tons elektrische overslagmachine 825 Electro Battery en laat bijvoorbeeld ook Keestrack zich niet onbetuigd. Onder de strijdkreet ‘Sluit aan bij de e-volutie’ wordt via een hybride vorm steeds meer overgestapt op volledige Zero-drive.   

De Franse fabrikant Mecalac presenteerde een compleet Ecosysteem van elkaar aanvullende elektrische machines. Het omvat de 11-tons graafmachine op banden e12, de zwenklader es1000 met zijn 1000 liter bak en de 6 tons wieldumper ed6. Het Ecosysteem wordt ondersteund door M-Power, een on-site laadoplossing met hoog vermogen. De drie middelgrote machines zijn volgens Mecalac “de juiste maat voor stedelijk bouwterrein”.

De T7X elektrische rupslader was een leuke eersteling van Bobcat. Zijn lithium-ion accu van 62 kWh kan hem tot vijf uur continu aan de gang houden dankzij het lastgevoelig vermogensbeheersysteem. Interessant is dat er bijna geen vloeistof in de machine aanwezig is, op één liter milieuvriendelijke koelvloeistof na.

Zeppelin showde een viertal prototypes van de elektrische machines waarmee Caterpillar nog steeds stoeit en die ook al in 2019 op de stand stonden. Het is nog steeds niet duidelijk wanneer ze beschikbaar komen. Het gaat om twee graafmachines en twee wielladers waarmee zes tot acht uur op één lading gewerkt moet kunnen worden.

Hitachi vierde het 50-jarig Europese jubileum onder andere met de ZX55U-6 EB, een compacte 5 tons accugraafmachine met korte zwenkstraal, zodat hij ook prima binnen is te gebruiken. Hij kan op accu en via de kabel op netstroom werken.

Manitou bekroonde tijdens Bauma de mediacampagne over elektrische energie met een preview van maar liefst zeven nieuwe elektrische modellen.

Komatsu presenteerde de eerste elektrische aangedreven wiellader en de eveneens elektrische, immens grote mijnbouwgraafmachine PC4000-11, als onderdeel van de missie om te voldoen aan de voor 2030 en 2050 gestelde wereldwijde verlagingsdoelen van CO2-emissie.

Gomaco Corporation Inc. verraste ons met de eerste elektrische slipformpaver, de CC-1200e. Die kan acht uur achtereen betonstroken plaatsen en is op afstand te besturen.

Bouwplaatsen emissievrij maken lukt niet met enkel de ombouw van minigravers. Het zijn de grote hijskranen, boorinstallaties, heistellingen en dergelijke die qua uitstoot moeten worden ingetoomd. Dat begint al aardig te lukken.

Tijdens Bauma toonde het Japanse Sany ’s met de SCE800TB-EV werelds eerste volledig batterij-aangedreven telescoopkraan op rups. In deze 80 tonner met een tot 47 meter uitschuifbare vierdelige hoofdmast is de dieselmotor vervangen door een watergekoelde 282 kWh LFP batterij (Lithium-ijzerfosfaat) en een 206 kW elektromotor. Dat maakt hem niet alleen milieuvriendelijker, maar ook stiller en zelfs krachtiger. Sterk punt is dat hij 8 uur ononderbroken kan doorwerken. Opladen kan via standaard AC/DC. Het AC-laden ondersteunt 16A/32A/63A/125A meervoudige laadmodi. Bij het DC-snel laden is 240 kW mogelijk en dat betekent: volledig opladen binnen 2 uur.

Het zal geen toeval zijn dat ook PV-E Crane tijdens Bauma als noviteit de EC80 presenteerde, een elektrische 80 tons rupshijskraan met vakwerkgiek. Het is nu eenmaal een populaire gewichtsklasse. Bijzonder is de door Urban Mobility Systems (UMS) ontwikkelde aandrijflijn met verwisselbare accuboxen van 130 of 195 kWh. Die worden in een extern laadstation opgeladen en maken continu doorwerken mogelijk. Zowel de eerste EC80 als de vergelijkbare 160 tons EC160 zijn al aan Nederlandse aannemers verkocht. Er komen twee series: die met telescoopgiek (ECT) krijgt hijsvermogens van 65, 70, 80 en 120 ton. Die met vakwerkgiek (EC) 80, 90, 100, 135 en 160 ton. Inmiddels wordt volgens PV-E Cranes ook gewerkt aan een imposante elektrische 250 tonner.

De klimaatrevolutie vraagt om aandrijfconcepten in de bouw die de uitstoot van broeikasgassen verminderen. Liebherr lanceert daarom zes nieuwe ‘unplugged’ machines. De elektrische aandrijving heeft geen plaatselijk stopcontact nodig en de batterijvoeding moet dezelfde prestaties leveren als conventionele machines. Het gaat om de heistellingen LRH 100.1 en LRH 200, boorinstallaties LB 25 en LB 30, plus rupskranen LR 1130.1 en LR 1160.1.

Echte Bauma-primeur is een drie-assige mobiele kraan met een hybride aandrijving. De LTC 1050-3.1 heeft nog een conventionele Stage IV dieselmotor die op HVO kan draaien en wordt ingezet voor zowel het rijden op de weg als voor kraanwerkzaamheden. Eenmaal op de werkplek aangekomen en aangesloten op het elektriciteitsnet komt de nieuwe ontwikkelde power unit met 72 kW sterke elektromotor tot leven.

Dieseko wist tijdens Bauma de aandacht te trekken met drie forse noviteiten. De eerste is de samen met een klant ontwikkelde Woltman 90DRe elektrische boorinstallatie. Uniek uitgangspunt hierbij is elektrificatie op basis van capaciteitsvraag, waarop patent is aangevraagd. Hij weegt circa 100 ton en zijn makelaar is 36 m hoog. Tweede noviteit is de ontwikkeling van een elektrisch-hydraulische trilhamer. Dat bleek niet gemakkelijk, dus met trots werd de PVE 24VMe trilhamer met 24 kgm excentrisch moment en variabel moment getoond. Derde noviteit is de elektrohydraulische eHPU power pack. Deze PVE 600e maakt gebruik van onafhankelijke oliestroomsystemen (600 l/min bij 320 bar) die worden aangedreven door vier elektromotoren.

Terwijl bijna alle merken zich richten op elektrificatie, kiest Hyundai Construction Equipment een eigen weg. De 14 tons mobiele conceptgraafmachine HW155H wordt namelijk aangedreven door een waterstofbrandstofcel. Die is volgens de Zuid-Koreaanse fabrikant beter geschikt voor grotere bouwmachines dan lithium-ion accu’s. Hyundai heeft al langere tijd praktijkervaring opgedaan met bedrijfsvoertuigen op waterstof en is ervan overtuigd, dat waterstof op de lange termijn een voortrekkersrol zal spelen op het gebied van hernieuwbare energiebronnen. Het enige wat deze machine uitstoot is water. De waterstof wordt naast de cabine aan de rechterkant van de machine opgeslagen in hogedruktanks. De HW155H kan 8 uren achtereen in bedrijf zijn. In circa 20 minuten is de tank weer geheel gevuld.